از قول یکی از معماران به نام تهران در تهیه پلان های ساختمانی (مانوش سرور) اگر بخواهیم خیلی راحت صحبت کنیم، بهتر است یک معمار ابتدا به منظرهای دید و اصطلاحاً ویو توجه داشته باشد، سپس به محل پارکینگ و دستگاه پله، سپس ستون گذاری در آرایشی مهندسی و مناسب، سپس یک پلان با عملکردهای زیبا و پرکاربرد و در نهایت تهیه یک نمای خوب که در واقع خلق کل این اثر از عملکرد به فرم رسیده است و در واقع فرم ساختمان، نشاندهند عملکرد های مناسب آن نیز از نمای بیرونی می باشد.
مرحله اول در طراحی معماری، شناخت امکانات، محدودیت ها، نقاط ضعف و قوت پروژه می باشد. در این مرحله، با جمع آوری اطلاعات میدانی و بررسی موقعیت قرارگیری بنا، داده ها و آمار موجود، مقررات و ضوابط ملی و منطقه ای و دریافت نظرات و نیازهای کارفرما، دور نمایی از کلیت پروژه بدست می آید. طراحی معماری این بخش فاز مطالعات پروژه را تشکیل می دهد. بخشی از خدماتی که در مرحله مطالعات اولیه توسط طراحان ارایه می شود شامل مطالعات امکان سنجی و تحلیل میزان موفقیت پروژه با توجه به نیاز بازار در طراحی معماری است. بررسی داده های ناشی از این مطالعات کمک شایانی به تعیین کاربری پروژه و تناسب زیر بنای بخش های مختلف در طراحی معماری می نماید. این خدمات به خصوص برای کارفرمایان بخش خصوصی بسیار حیاتی و ثمر بخش خواهند بود. البته مهندسین صنایع و شرکت هایی به صورت تخصصی مطالعات امکان سنجی Feasibility study را می توانند انجام دهند اما بهتراست اینکار همراه با یک مشاور معماری انجام شود.
اولین مرحله در طراحی معماری این است که طراح و سایر عوامل بدانند کار فرما و مهندسین اجرا کننده پروژه چه چیزی میخواهند از این رو طراح باید قبل از هر چیزی بداند که چه چیزی میخواهد طراحی کند ؟ و طرح چه سازه ای را بنا میکند ؟ کار فرما از او چه خواسته هایی دارد ؟ از این رو با ارائه سوالاتی همچون نوع فعالیت سازه چگونه است ؟ که چه افرادی میخواهند در این سازه مشغول به فعالیت یا زندگی شوند ؟ خواسته کار فرما در رابطه با نوع سازه و مصالح بکار رفته چیست ؟ و … میتواند موجب شود تا اطلاعات زیادی در اختیار طراح قرار گیرد .
در این مرحله طراح با حضور مستقیم در سایت پروژه و یا با استفاده از اطلاعاتی که به وی ارائه شده است به بررسی وضعیت هایی همچون وضعیت قرار گیری پروزه و همسایگی آن با سایر پروژه ها و بنا ها و تغییرات اقلیمی و … منطقه می پردازد و به تحلیل سایت معماری می پردازد که در این رابطه میتوانید به مطلب مربوطه مراجعه کنید . هر چقدر در این مرحله اطلاعات بیشتری در اختیار طراح قرار گیرد موجب میشود که در مرحله های بعدی طرح بهتر و دقیق تر و بی نقص تری بدست آید و ایجاد شود .
طراح باید بداند که سازه یا که به طراحی پلان ساختمان برای آن می پردازد در چه شرایطی قرار دارد و تحت تاثیر چه نوع عواملی است و در چه نوع اقلیم آب و هوایی قرار دارد تا نوع ساختمان و جهت قرار گیری آن و نوع سقف و … ان برای طراح مشخص باشد و او با استفاده از این اطلاعات اقدام به انتخاب طرح مناسب برای سازه کند . از آنجایی که نوع اقلیم همچون میزان بارش و وزش باد و … تاثیر زیادی بر مصالح ساختمانی دارد پس باید معمار در هنگام طراحی طرح مناسبی ارائه دهد تا در هنگام خواندن پلان ساختمان نیز مهندس مجری بتواند این اطلاعات را به صورت دقیق اجرا کند .
پس از بدست آوردن اطلاعات لازم نوبت به آن میرسد که طراح به دنبال پروژه های مرتبط با پروژه مورد نظر خود بیفتد و ببیند که چه پروژه هایی از لحاظ اقلیمی و کاربری با پروژه در دست او شباهت دارند زیرا این شباهت ها و مشاهده آنها میتواند موجب بوجود آمدن ایده های جدید و کاربردی شود و سازه بهتر و بی نقص تری طراحی شود .